«عدالت سیاسی» حلقه مفقوده مناظرهها
- شناسه خبر: 50805
- تاریخ و زمان ارسال: 12 تیر 1403 ساعت 23:59
- نویسنده: روزنامه آرمان امروز
«آرمان امروز» بررسی میکند؛
آرمان امروز- عرفان بیوکنژاد: انسان از بدو آشنایی با علم فلسفه و مفاهیم فلسفی به دنبال، شکل مطلوبی برای اندیشیدن و سپس زیستن بود.
این تفکر فلسفی وارد عرصه سیاست و حکمرانی شد؛ به نحوی که فلاسفه نظریات گستردهای در خصوص سیاست و نوع حکومت مطلوب ارائه کردند. در نظریات اکثر فلاسفه سیاسی موضوع مهمی به نام عدالت به چشم میخورد.
یکی از مهمترین و معروفترین تعاریف در خصوص عدالت به گفته افلاطون باز میگردد که او عالت را بر آن میدانست که هر چیزی در جای درست خود قرار بگیرد.
با این حال و با رشد تفکر سیاسی بشر، مفهوم و پدیدهای به نام عدالت سیاسی؛ Political justice توسط نظریهپردازان ارائه شد و فلاسفه سیاسی در ادوار مختلف تاریخ قصد داشتند این مفهوم را گسترش دهند.
از منظر کارشناسان، عدالت سیاسی مادر عدالتهاست و برای تحقق مفاهیمی مثل عدالت اقتصادی در یک جامعه باید عدالت سیاسی در آنجا تحقق یابد.
عدالت سیاسی تخصیص حقمدارانه ارزشهای سیاسی است که به دستیابی شهروندان به حقوقشان میانجامد، به گونهای که فرصتهای سیاسی به تناسب در اختیار آنان قرار میگیرد.
در جهان اسلام نیز به این مفهوم اهمیت زیادی داده شده است که تجلی آن را میتوان در اندیشه امام علی علیهاسلام مشاهده کرد. در دیدگاه علی بن ابی طالب زیبایی و جمال حکومت به عدالت است و حکومت غیر عادلانه زشت چهره می نماید: و العدل منها علی اربع شعب علی غائص الفهم و غورالعلم و زهره الحکم و رساخه الحلم: وعدل بر چهار شعبه است: فهمی ژرف نگر و دانش به حقیقت رسیده و حکومتی زیبا و بردباری استوار.
به اعتقاد جان رالز، فیلسوف سیاسی معاصر عقل در وضعیت اولیه میتواند اصلی عمومی راجع به عدالت و دو اصل ویژه در این باب کشف نماید :
اصل عمومی عدالت یا باید به شکل برابر توزیع شود یا حداقل در صورت عدم وجود برابری، نفع همگان رعایت گردد. اصل عمومی عدالت مثل: مانند برابری در امکانات، آزادی، ثروت و درآمد و مبانی احترام به خویش. حال بحث مهمی که در داخل مطرح است بحث تحقق عدالت سیاسی در کشور است، نگرانیها آنجایی بیشتر میشود که حتی به این موضوع نیز در منظرات انتخاباتی کم توجهی میشود؛ هرچند که در لا به لای گفتههای برخی از نامزدهای انتخاباتی میشد شاهد توجه به عدالت سیاسی باشیم اما با این حال مسعود پزشکیان به مفاهیم ابتدایی این موضوع در بخشهای قبلی گفتههای خود اشاره کرده بود. مسعود پزشکیان نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در جمع مردم غرب استان تهران در شهریار گفت : باید با مردم باعدالت رفتار شود. وی با قرائت روایتی از امام علی (ع) خطاب به مالک اشتر درجهت انصاف مداری با مردم افزود: مالک به مردم لطف کن خوبی کن با مردم با خشونت رفتار مکن ، مردم دو دسته اند یا برادر دینی تو هستند یا اینکه در خدمت تو هستند.
وی با اشاره به اینکه بااین مردم باید با گذشت و خوبی رفتار کرد، یادآور شد: ما اعتقاد داریم دختران، زنان و مردم همه از ما هستند وقتی بادختران در خیابان برخورد بد می شود دلمان به درد می آید . این ها دختران ، زنان و مادران ما هستند نباید کاری کنیم که از بیرون به ما خرده بگیرند و با ما برخورد کنند. پزشکیان بیان کرد: این کشور برای همه ماست و این مردم بر اساس شایستگی حق دارند و باید در قدرت حضور داشته باشند.باید وحدت داشته باشیم .
پزشکیان خاطر نشان کرد : این همان چیزی است که ما به دنبال آن هستیم همه جناح ها و گروه ها که در مظلومیت هستند و در مشکل هستند من قول می دهم که مدافع آنها خواهم بود.
استفاده از همه اقوام، مذاهب و گروهها در دولت مسعود پزشکیان را میتوان یکی از مفاهیم راهبردی او دانست. چیزی که اگر به وقوع بپیوندد، موجب توزیع عادلانه پستها، مقام ها و در ادامه شایسته سالاری در کشور خواهد شد.
محمد قوچانی، فعال سیاسی در گفتوگو با روزنامه «آرمان امروز» با اشاره به مناظره اول دور دوم انتخابات ریاست جمهوری، اظهار کرد: «در ابتدا بهتر بود نامزدهای پوششی وقت مردم را نمیگرفتند و از ابتدا نیز شاهد همین افراد در انتخابات بودیم.»
وی ادامه داد: «شاهد مناظره خوبی در صدا و سیما بین مسعود پزشکیان و سعید جلیلی بودیم که به زعم من برنده آن، مسعود پزشکیان بود.»
این فعال سیاسی با بیان اینکه مسعود پزشکیان، بیشتر از دیگر نامزدها به مفهوم و تحقق عدالت سیاسی در گفتههای خود اشاره کرده است، تشریح کرد: «مفهومی به اسم قومیت و نژاد در عدالت سیاسی حائز اهمیت نیست و به افراد فارغ از این مباحث نگاه میشود.»
وی افزود: «همه انسان ها حقوقی دارند که برای آنها باید قانونی نوشته شود پس حق حیات و حق آژادی از حقوق افراد است و ارتباطی به قومیت و نژاد ندارد.»
گفتنی است در بحث تحقق عدالت سیاسی در یک جامعه، باید به مفاهیمی مثل آزادی بیان، آزادی رسانه، حضور اقشار مختلف ملت در عرصه سیاسی و اجتماعی اشاره کرد. همچنین بحث حضور زنان در عرصههای سیاسی نیز باید مورد توجه قرار بگیرد زیرا که زنان این سرزمین، برای آبادانی این مرزوبوم باید در کنار مردان بایستند، نکتهای که برآمده از دل جنبشهای مدنی چه در ایران و چه در خارج از کشور است.