مسئولیت اجتماعی و حقوق شهروندی
- شناسه خبر: 11648
- تاریخ و زمان ارسال: 5 شهریور 1402 ساعت 23:50
- نویسنده: روزنامه آرمان امروز
![](https://www.armandaily.ir/wp-content/uploads/2023/08/سیدرضا-جمشیدی.png)
سیدرضا جمشیدی / رئیس انجمن مسئولیت اجتماعی ایران
آرمان امروز : واژه حقوق دارای بار تعهد و مسئولیت است. از این رو در مورد دو حوزه موضوعی «حقوق اجتماعی» و «حقوق شهروندی» نظامی از ارتباط متقابل بین افراد مطرح میشود که مبتنی بر تعهد و مسئولیت پذیری است. حقوق شهروندی، مجموعه حق هایی است که هر انسان به عنوان شهروند از آن ها برخوردار است و لازم است که توسط دیگر شهروندان و سازمانها و نهادها رعایت شود. در حال حاضر ما با دو سند بالادستی عمده در این حوزه روبرو هستیم. قانون حقوق شهروندی و منشور حقوق شهروندی. قانون حقوق شهروندی متفاوت با منشور حقوق شهروندی است. قانون حقوق شهروندی مصوب مجلس است که ساز و کار برخورد با متهم را مشخص می کند. در قانون اساسی اصول ۲۱، ۳۲،۳۴، ۳۵، ۳۷، ۳۸ و ۳۹ از جمله اصولی هستند که به این حقوق اختصاص دارد. اما منشور حقوق شهروندی توسط رئیس جمهور امضاء شده و موضوعات گسترده ای را در بر می گیرد. حقوق شهروندی آمیزهای از وظایف شهروندان در قبال یکدیگر، شهر و دولت است و همچنین حقوق و امتیازاتی است که وظیفه تأمین آنها بر عهده مدیران شهری، دولت و به طورکلی قوای حاکم می باشد. مجموعه این حقوق و مسئولیتها، همان حقوق شهروندی است.
رابطه و اشتراک مفهومی از آنجا که مسئولیت پذیریِ اجتماعی، عامل اتصال و پیوند دهنده جوامع و گروههای اجتماعی است، لاجرم با حقوق شهروندی پیوند جدی دارد. در واقع، مسئولیت اجتماعی فردی اساس مسئولیت اجتماعی گروهی است و حقوق شهروندی را محقق میسازد. بنابراین، وجه مشترک اصلی و کلان مسئولیت اجتماعی و حقوق شهروندی، همانا تعهد و مسئولیت پذیری است که بنای آن از فرد شروع شده و سپس بر گروه، سازمان، دولت و جامعه جهانی تسری مییابد. اگر به قول «هابرماس » قرار باشد دگرگونیهایی در وضع موجود جوامع رخ دهد، این شهروندان هستند که باید با آگاهی و آگاهی بخشی بتوانند به تبیین آن بپردازند.
شاخصهای حقوق شهروندی و مسئولیت اجتماعی سازمانی
در بعد سازمانی، مسئولیت اجتماعی این است که چون سازمانها تاثیر عمده ای بر سیستم اجتماعی دارند. باید طوری عمل کنند که در اثر آن به جامعه زیانی نرسد. حقوق شهروندی و مسئولیت اجتماعی سازمانی دارای اشتراکات شاخصی زیادی هستند.
مسئولیت اجتماعی در قالب شهروند شرکتی
نزدیکی و انطباق چشمگیری میان شهروند فردی و شهروند سازمانی یا شرکتی وجود دارد. تفکر شهروند شرکتی بر این موضوع تاکید دارد که شرکت نیز همانند شهروندان یک شهر، دارای یکسری وظایف شهروندی و در مقابل دارای حقوق شهروندی است.هدف اصلی شهروند شرکتی این است که نشان دهد شرکتها بازیگرانی دارای قدرت عمومی هستند که در قبال حقوق شهروندان واقعی در جامعه مسئول هستند. از این نظر شرکتها بخشی از اجتماع هستند که با قدرت اقتصادی قابل ملاحظه خود، امکان اثرگذاری مثبت بر اهداف اجتماع و ارتقای آن را دارند. لذا از آنها انتظار میرود به عنوان یک شهروند حقوقی در قبال جامعه ایفای نقش کنند. بنابراین:
– سازمانها و شرکتها در حکم شهروند سازمانی میتوانند از فرآیند مسئولیت اجتماعی به مثابه ابزاری برای تحقق و انجام حقوق شهروندی بهره ببرند. از طریق آموزش و ترویج، میتوانند در توسعه و تعمیق حقوق شهروندی و آگاهی افراد نسبت بدان نقش جدی ایفا کنند.
– میتوانند نسبت به شناسایی و اولویت بندی حقوق احتمالا تضییع شده ذینفعان خود بخصوص در ابعادی که تحت تاثیر فعالیتها و تصمیمات سازمان هستند اقدام و نسبت بدانها پاسخگو باشند.
– قادرند در نهادینه کردن حقوق و وظایف شهروندی در فضاهای سازمانی و به تبع آن در عرصههای خصوصی و عمومی کارکنان موثر واقع شوند.
– برای تقویت جامعه و رفاه آن ضمن عمل به وظایف شهروند شرکتی خود، از ظرفیتهای مالی و امکاناتی خود برای سرمایه گذاری در جامعه استفاده کنند.
– میتوانند با جلب مشارکت و بسیج ظرفیتهای اجتماعی پیرامون خود نسبت به آگاهی بخشی و رعایت حقوق محیط زیستی و تحقق جنیه های پایداری محیط زیستی کمک نمایند.