سه عامل اجتماعی، دو نظر آینده ساز
- شناسه خبر: 50584
- تاریخ و زمان ارسال: 10 تیر 1403 ساعت 23:56
- نویسنده: روزنامه آرمان امروز
![](https://www.armandaily.ir/wp-content/uploads/2024/06/پزشکیان-و-جلیلی.jpg)
«آرمان امروز» مواضع دو کاندیدا درباره فیلترینگ و حجاب را بررسی میکند
آرمان امروز- رها معیری: دو کاندیدای نهایی ریاست جمهوری، راهی دور دوم انتخابات شدند تا یکی از آنها روز ۱۵ تیرماه با رای مردم راهی ساختمان پاستور شود و دیگری به منزل برگردد. انتخابات سرنوشتسازی که مواضع کاندیداها در اظهارنظرها و برنامههایشان به شدت برای جلب نظرات مردمی تعیینکننده است. امروزه جامعه ایران با موضوعات بسیار مهمی در حوزههای سیاست داخلی، سیاست خارجی و معیشت و… روبه رو است، اما موضوع مهمی که در این میان مغفول مانده و کمتر کاندیدایی جرات پرداختن به آن را داشته، یا اگر اظهارنظری در این رابطه کرده با واکنشهای بسیاری همراه شده، مباحت اجتماعی است. مباحثی چند بُعدی که ریشه در علتهای بسیاری دارد و حل و ارائه راهکار برای هر کدام از آنها، نیازمند مؤلفههای بسیاری است. «حجاب»، «فیلترینگ»، «مهاجرت»، «طلاق»، «اعتیاد»، «هجوم اتباع از مرزهای شرقی»، «محیط زیست و تغییر اقلیم» و… و قطعاً از چالشهای دولت آینده محسوب میشوند. در این میان و با بررسی وعدهها و برنامههای مسعود پزشکیان و سعید جلیلی، شاید بتوان این موضوعات را در دولت چهاردهم پیشبینی کرد که رویکرد رئیس جمهور آینده ایران در مواجهه با آنها چه خواهد بود. هرچند که «وعده» ضمانت اجرایی ندارد و تابع شرایط پسا انتخاباتی و گذر از دستگاهها و نهادهای ذیربط جهت رسیدن به نتیجه مطلوب است، اما با نگاه کلی به وعدهها و برنامههای این دو کاندیدا، شاید بتوان تصویری از ۴ سال آینده ایران (به عنوان کشوری در حال توسعه که باورهای سنتی آن در حال تغییر به رویکرد مدرنیته است) در ذهن و هوش طبیعی ترسیم کرد. در این گزارش بدون جهتگیری نسبت به کاندیدای خاصی، به اظهارنظرها و برنامههای مسعود پزشکیان و سعید جلیلی یا مشاوران آنها در حوزه مسائل اجتماعی خواهیم پرداخت.
دختران و قانون حجاب و عفاف
بدون تردید یکی از موضوعات مهم در دوره ریاست جمهوری آینده مساله حجاب و اجرای قانون «حجاب و عفاف» از سوی مجلس است که رئیس جمهور آینده به عنوان بازوی اجرایی کشور و زنان و دخترانی که به وی رای داده است، نمی تواند بی تفاوت باشد. شاید یکی از بحث برانگیزترین صحبت ها در این حوزه را مشاور سعید جلیلی، چند روز پیش اعلام کرد. مریم اشرفی گودرزی، عضو شورای مرکزی جبهه ایران اسلامی در مناظره با میترا جلوداری، نماینده ستاد پزشکیان گفت: اگر بدون حجاب آمدی بیرون و مورد تعرض قرار گرفتی، خودت مقصری. اگر مردی متعرض آنها شد، حقشان است! چون خدا به مردان غریزه جنسی داده و اگر زنی حق خود میداند بیحجاب باشد، مردان هم تحریک شدهاند و حق خود میدانند در تعرض به این زنان و پاسخ به غریزه خود آزاد باشند و کسی هم حق اعتراض ندارد!» این اظهار نظر با واکنش های منفی روبه رو شد و موضوعی که خانم اشرفی از آن بی اطلاع بود این است که تعرض به جنس مخالف مصداق بارز تجاوز محسوب می شود. اما نظر سعید جلیلی درباره این طرح چیست، او که منطقی تر از مشاورش سخن گفت: «برخی مصادیق مثل حجاب، پاسخ فرهنگی دارد نه امنیتی.» او همچنین در سومین مناظره انتخاباتی هم گفت: « امروز زن در عرصه مختلف باحجاب و با عفت و باحیا یک نمونه دقیق و موثر را به جهان نشان میدهد. حجاب لباس حضور اجتماعی زن است تا حریم خانواده حفظ و تقویت شود.» اما مسعود پزشکیان، نظرات دیگری دارد و در مناظره انتخاباتی خود گفته است: «همه خانواده من باحجاب و چادری هستند، اما سوال این است که اگر کسی نخواهد این پوشش را داشته باشد باید با او برخورد کنیم؟ ما که نتوانستیم تا این سن آنها را هدایت کنیم و هزینه زیادی برای مراکز دینی و مذهبی کردیم، با این روشها میتوانیم درستشان کنیم؟ تصور میکنیم با برخورد و گرفتن آنها درست میشوند؟ آدم خجالت میکشد برخی رفتارها را میبیند.» همچنین اظهار نظری از وی، موجب واکنش های بسیاری در این حوزه شد. در جایی که او باور دارد: «مشکل من حجاب نیست؛ مشکل من، بیعدالتی و ظلم و عدمحق است.» حتی وی در مورد گشت ارشاد هم گفته است: « تضمین میدهم که تمام دولت در برابر گشتهای اجباری، فیلتر کردن و فیلترشکن بازی و فشارهای بیرونی در همه جلسات و تمام قد بایستد» این صحبت ها نشان می دهد که هر دو گزینه با شدت کمتر و بیشتری خواهان برخورد فرهنگی با موضوع حجاب و عفاف هستند، اما یکی به اصل و دیگری به فرع اشاره می کند.
فیلترینگ و طرح صیانت
اما یکی دیگر از مطالبات مردم در حوزه اجتماعی، بحث آزادی فضای مجازی و رفع فیلترینگ است که هر دو کاندیدا به آن اشاره کرده اند. سعید جلیلی در رابطه با برخورد دولت چهاردهم به فیلترینگ گفته است: «عرصه فضای مجازی ابعاد مختلف دارد و با زندگی مردم عجین شده است. در فضای مجازی هم آسیب وجود دارد ولی باید مسئولیتپذیری ایجاد کرد نه محدودیت. اگر مسئولیتپذیری ایجاد شد، ضایعات آن به حداقل میرسد و فرصت آن بیشتر می شود. مفهوم مسئولیت پذیری مبنای عمیق فرهنگی است و باید باور داشته باشیم.» همزمان بازنشر اظهارات مشاور «سعید جلیلی» درباره محدودسازی اینترنت و طرح صیانت خبرساز شده است. علی خضریان، مشاور سعید جلیلی در ۶ مرداد ۱۴۰۰ که طرح صیانت در مجلس تصویب شد در پاسخ به معین الدین سعیدی نماینده چابهار که گفته بود امروز روز خوبی برای مجلس نبود، تاکید کرد: امروز روز مبارک و عیدی برای همه نمایندگان است و باید به همه آنها تبریک گفت. اما مسعود پزشکیان تضمین داده که در صورت برنده شدن در انتخابات پیش رو، «فیلترینگ شبکههای اجتماعی برداشته شود.»
مهاجرت نخبگان و چالش سرمایه انسانی
یکی دیگر از معضلات اجتماعی این روزهای کشور، موضوع مهاجرت نخبگان و ریزش سرمایه های انسانی است. بی شک نظر دو کاندیدای ریاست جمهوری بر حفظ نخبگان است. در جایی که محمد جواد ظریف، مشاور پزشکیان وعده داده: «ما نمیخواهیم با مهاجرت نخبگان، پدران و مادران، حسرت دیدار فرزندان و نوههایشان را بخورند.» اما سعید جلیلی گفته است: «امروز دانشمندان ما که برخی نگران مهاجرت آنها هستند، به این خاطر است که نتوانسته اید بازار برای آنها ایجاد کنید در حالی که می توان با استفاده از فناوری ها و دانش آنها هم اشتغال ایجاد کرد هم کشور را قدرت داد.» در این میان نظر مسعود پزشکیان نیز قابل تامل است، او که در رابطه با نخبگان وعده داده که از نظر آنها در اداره کشور و دولت آینده استقبال می کند: « باید تلاش کنیم مهاجرت نخبگان اتفاق نیافتد. قانون مالکیت معنوی یک ضرورت است.»